CÔNG TY TNHH TƯ VẤN THIẾT KẾ XÂY DỰNG NGUYENDAT

Trong thời gian gần đây, tại nhiều địa phương xuất hiện tình trạng người dân nhầm lẫn cho rằng đất trồng lúa có thể được xây dựng nhà ở, dẫn đến vi phạm pháp luật về đất đai và phát sinh nhiều hệ lụy.

Tình trạng nhầm lẫn ngày càng phổ biến

Ghi nhận tại một số tỉnh thành đồng bằng sông Cửu Long và miền Bắc, nhiều hộ gia đình đã tự ý xây dựng nhà kiên cố trên diện tích đất trồng lúa được cha ông để lại. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ tâm lý “đất của mình thì muốn xây gì cũng được”, cùng với việc mua bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp diễn ra sôi động, không ít cò đất, môi giới cũng “tư vấn” sai lệch để dễ chốt giao dịch.

Ông Nguyễn Văn H., người dân tại huyện Thốt Nốt (TP Cần Thơ) chia sẻ: “Gia đình tôi nghe nói chỉ cần đóng thuế sử dụng đất hàng năm thì được xây nhà trên đất lúa, nên đã dựng mái tôn làm chỗ ở. Sau đó xã xuống kiểm tra mới biết là vi phạm, phải tháo dỡ.”

Quy định pháp luật hiện hành

Theo Luật Đất đai 2013 và dự thảo sửa đổi mới nhất, đất lúa thuộc nhóm đất nông nghiệp, được Nhà nước quản lý nghiêm ngặt để đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Người dân không được phép xây dựng nhà ở trực tiếp trên đất lúa.

Muốn xây dựng nhà ở, hộ gia đình phải làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất từ đất lúa sang đất ở tại cơ quan tài nguyên môi trường. Việc chuyển mục đích phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt tại địa phương. Đồng thời, người dân phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định, mức thu phụ thuộc vào từng khu vực, từng thửa đất.

Hệ lụy nếu xây dựng trái phép

Nếu tự ý xây dựng nhà trên đất lúa:

• Công trình có thể bị cưỡng chế tháo dỡ.

• Chủ hộ bị xử phạt hành chính từ 3 – 50 triệu đồng tùy diện tích vi phạm.

• Ảnh hưởng đến quyền lợi lâu dài, không thể cấp sổ hồng hợp pháp, khó mua bán – thế chấp ngân hàng.

Theo chuyên gia pháp lý đất đai Trần Minh T., tình trạng xây nhà trên đất lúa không chỉ gây thất thoát nguồn lúa gạo mà còn tạo rủi ro pháp lý rất lớn cho người dân. “Nếu ai cũng tùy tiện xây nhà trên đất lúa thì mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực, cân bằng sinh thái sẽ bị phá vỡ,” ông T. nhấn mạnh.

Khuyến nghị cho người dân

Bộ Tài nguyên và Môi trường khuyến cáo, trước khi tiến hành xây dựng trên đất nông nghiệp, người dân cần:

1. Kiểm tra kỹ quy hoạch sử dụng đất tại địa phương.

2. Liên hệ UBND cấp huyện hoặc Phòng Tài nguyên – Môi trường để được hướng dẫn thủ tục chuyển đổi.

3. Thực hiện đúng nghĩa vụ tài chính khi chuyển mục đích, tránh nghe theo lời đồn hoặc môi giới thiếu trách nhiệm.

👉 Việc nhầm tưởng đất lúa được phép xây dựng nhà ở là sai lầm phổ biến, nhưng có thể tránh được nếu người dân tìm hiểu kỹ quy định pháp luật và thực hiện thủ tục chuyển đổi hợp lệ.